Büyükada Rum Yetimhanesi

Büyükada Rum Yetimhanesi

Yapımı 1898 – 1899 yıllarına dayanan eskiden Prinkipo Rum Yetimhanesi olarak da bilinen yapıt, Büyükada’da Manastır Tepesi’nde yada Yunanca İsa anlamına gelen Hristos Tepesi’nde bulunmaktadır. Geçmişte bir dönem Ruhban Okulu olarak da hizmet vermiştir.

Binanın Dünya’nın en büyük çok katlı ahşap binası olduğu iddia edilmektedir.

Büyükada Rum yetimhanesi (ruhban Okulu) tarihi

Fotoğraf: Ziya Tacir Rum Yetimhanesi-Prinkipo Orphanage

Eski Rum Yetimhanesinin tarihi

Bina 1898 yılında Fransız bir şirket tarafından tamamen ahşap ürünler kullanılarak Büyükada’da Prinkipo Palas oteli olarak inşa edilmiş, bir kısmı ise casino olarak işletilmek istenmiştir. Ancak Prinkipo Palas adı altında işletilmek istenen otel, dönemin yöneticilerinden izin alamadığı faaliyete geçememiştir. Bu nedenle bina el değiştirerek Rum asıllı Eleni Zarifi Hanım’a satılmıştır. Ancak kamu yararına uygun bir yer olarak görüldüğü için Sultan Abdülmecit Tarafından bir ferman ile bina “Balıklı Rum hastanesinde barınan kimsesiz Rum çocuklarına hizmet vermesi için, Rum patrikhanesinin himayesine” verilmesine karar verildi. Binada kimsesiz çocuklara eğitim verilmeye başlandı. Bu nedenle uzun süre bina Ruhban Okulu olarak kullanıldı.

Ancak 1. Dünya Savaşı sırasında yetimhanedeki çocuklar Heybeliada’ya nakledilir ve binaya Kuleli Askeri Mektebi yerleşir. Daha sonra kısa bir dönemde Rum göçmenlerinin barınağı olarak kullanılır. Bina en son 1960 yılında kullanıma kapatılır. Günümüzde halen boş olarak duran yapı, halen ahşap güzelliği ile ziyaret edilebilmektedir.

Binanın mimarı dönemin ustalarından Alexandre Vallaury’dir.

Ruhban Okulu mimarisi

Fotoğraf: Ziya Tacir Rum Yetimhanesi-Prinkipo Orphanage

Rum Yetimhanesi mimarı Alexandre Vallaury kimdir?

Fransız asıllı Alexandre Vallaury, 1850 yılında İstanbul’da doğdu. Vallaury, Osmanlı Sanay-i Nefise Mektebi’nin mimarlık bölümü kurucusu olup, Osman Hamdi Bey, tarafından “Mimar-ı Şehir” olarak anılmıştır. 1921 yılında hayata veda eden ünlü mimar, yaşadığı dönemde birçok ünlü eser bırakmıştır.

Alexandre Vallaury’nin ünlü yapıtları

  • Büyükada Rum Yetimhanesi
  • Müze-i Hümayun (İstanbul Arkeoloji Müzesi)
  • Osmanlı Bankası ana binası
  • Pera Palas Oteli
  • Büyükada Fransız Oteli
  • Hazeren Han

  • Taksim Meydanı (Bugünkü The Marmara Oteli’nin bulunduğu yer)
  • Düyun-u Umumiye Binası (İstanbul Lisesi)
  • Cercle d’Orient (Büyük Kulüp) binası (Emek Sineması)
  • Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane (Haydarpaşa Lisesi)
  • Abdülmecid Efendi Köşkü

Rum Yetimhanesinin mimarisi

1898 yılında mimar Alexandre Vallaury tarafından yapımına başlanan bina, ahşap karkas sistemde inşa edilmiştir. Hemen hemen kullanılan tüm ürünler ahşaptır. Bu nedenle dünyanın ilk çok katlı yapılı ahşap yapısı olduğu iddia edilmektedir. Yapı ana ve yan bölümler olmak üzere üç kısımdan oluşur. Yan bölümler 6, ana bölüm ise 5 katlıdır. İhtişamına rağmen cephe mimarisi sade tasarlanan yapıya, birbiri üzerine tekrarlanan çıkmalar ile hareketlilik kazandırılmıştır. Binanın tiyatro salonu olarak tasarlanmış bölümünde iç mekanı ahşap süslemelerle kaplıdır.

Büyükada Rum Yetimhanesi kimin?

Fener Rum Patrikhanesi 2005 yılında AİHM’e Rum Yetimhanesi için Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne dava açıldı. Dava sonunda binanı 29 Kasım 2010 yılında Rum Yetimhanesi’nin tapusu resmi olarak Fener Rum Patrikhanesi’ne devredildi.

Büyükada Rum Yetimhanesi hikayesi

Büyükada Rum Yetimhanesi’nin Son Müdürü: MARİKA HATSU

Rum Yetimhanesi Hikayesi

Rum Yetimhanesi’nin halk arasında yaygın bir efsanesi dolaşıyor. Hikaye binanın yetimhane olarak kullanıldığı yıllar arasında yaşanır. Binada gizemli sebebi bilinmeyen bir yangın çıkar. Hatta halk arasında çocukların bir kısmının yanarak can verdiği bile söylenir. Ancak bir çocuk yangın kaçarken binanın bahçesindeki su kuyusuna düşer. Aramalar sırasında kimsenin aklına kuyuya bakmak gelmez ve çocuk kuyuda can verir. Efsane olarak dilden dile dolaşan bu olay, ada halkını çok etkiler. Hatta bazı geceler çocuk çığlığına benzer seslerin binanın çevresinde hala duyulduğu rivayet edilir.

 

Rum Yetimhanesi (Ruhban Okulu) nasıl ziyaret edilir?

Günümüzde ahşap binanın bir bölümü yıkılmış vaziyette, çökme tehlikesi nedeniyle içeriye giriş yasak, ancak bekçiden izin alarak bahçesini ve çevresini gezebilmeniz mümkün.

 

 

 

 

 

Kategoriler: Büyükada, Tarihi Yerler